De zeefdrukblog
Ik vind het natuurlijk heerlijk om te schilderen, maar zoals ik al eerder concludeerde lijkt het me ook leuk en nuttig om meer te zeefdrukken. Het is een andere kunstvorm dan ik gewend ben, waar ik wat grotere oplages mee kan maken. Ik heb onlangs een DIY Zeefdruk-workshop gevolgd met een borduurring en een zeefdoek. Tada! Stond er zowaar ‘boerenkool-met-worst’ op mijn kussensloop. Wat is een zeefdruk precies en wanneer is het ontstaan? De zeefdruktechniek wordt veelal gebruikt voor het bedrukken van affiches of textiel en voor het maken van kunstdrukken. In deze blog meer over de boeiende techniek: zeefdruk.
Hoe werkt het?
Men neme een stuk fijn gaas, gemaakt van zijde, polyester of staal. Dat gaas wordt over een raamwerk gespannen. Op het zeefdrukraam komt een lichtgevoelige laag die door middel van een positieffilm belicht wordt. Op die laag worden de donkere gedeelten van de te bedrukken afbeelding weggewassen. Zo ontstaan er inktdoorlatende plekken. Door met een rakel de inkt over het raam uit te smeren, drukt men de afbeelding op het gewenste materiaal. Wil iemand meerdere kleuren drukken of verschillende objecten over elkaar heen hebben, dan moet deze techniek meerdere keren herhaald worden. Het klinkt heel simpel, maar het is nog best een gehannes. Je moet de juiste inkt bij het juiste materiaal gebruiken en de zeef moet doodstil blijven liggen. Al helemaal tijdens een tweede, derde of vierde druk. Maar oefening baart kunst en wie het een aantal keer gedaan heeft, krijgt het zeefdrukken zo onder de knie.
En hoe was het vroeger?
Wie de eerste zeefdrukker ter wereld was, is me niet helemaal duidelijk. Wikipedia beweert dat het de Japanner Yuzensai Miyasaki was. Rond 1650 zou hij naast zijden gazen ook gebruik maken van gazen gemaakt van haar. Dat bleef decennialang een trend in Japan. Met haargazen konden Japanners fijne objecten bedrukken. Er zijn ook mensen die beweren dat er in Amerika rond 1920 voor het eerst gezeefdrukt werd. In 1925 werd de eerste zeefdrukcilinderautomaat er ontworpen en de eerste snijfilm ontwikkelden ze in 1929. In elk geval was in Nederland drukkerij Levisson in 1928 de eerste die met zeefdrukken begon. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd zeefdrukken een bekende druktechniek. Vooral in de reclamebranche en bij schilders en ontwerpers. Maar ook bij jongeren die protesteerden. Een affiche was zo gemaakt en verspreid. Vanaf 1955 bestaat er in Nederland een Vereniging van Zeefdrukkers. Vandaag de dag is zeefdrukken een stuk eenvoudiger geworden. Iedereen kan het leren en het tegenwoordig zelfs thuis uitproberen. Als je de juiste materialen maar in huis haalt en je de techniek voldoende beheerst.
Bekende zeefdrukartiesten
Ik vind het inspirerend om te zien dat veel mensen om me heen experimenteren met zeefdrukken. Zelf ben ik er dus ook mee bezig. Er zijn veel kunstenaars beroemd geworden met hun zeefdrukprints. Andy Warhol bijvoorbeeld met zijn zeefdrukseries van Marilyn Monroe en Coca Cola. Herman Brood vereeuwigde Elvis, een golfer, een pianist en nog veel meer figuren op het doek door middel van zeefdruk. Adi Holzers’ ‘The Sacrifice of Isaac’ werd ook bekend. En zo kan ik natuurlijk nog wel even doorgaan.
Ik moet in elk geval nog even oefenen… maar wie weet!